Człowiek nie dysponuje "wolną wolą"

Jak wiadomo, w psychice człowieka istnieje - oprócz świadomości - również "podświadomość", która przechowuje zbiór emocji człowieka i mechanizmy do ich uruchamiania. Ten zbiór obejmuje pamięć o zdarzeniach emocjonalnych z przeszłości, począwszy od wieku niemowlęcego. Podświadomość jest autonomiczna w tym sensie, że nie podlega decyzjom logicznym, podejmowanym w sferze świadomości - nie można jej nic wytłumaczyć, ani wyperswadować, ani zmodyfikować zawartości jej pamięci. To jest takie nierozumne, lecz niesłychanie wrażliwe "wewnętrzne dziecko" w każdym człowieku. Może mieć rozwinięte poczucie dobra i zła, co powoduje, że niektóre zdarzenia w życiu człowieka powodują u "dziecka" poczucie winy i wstyd.

Stawy jaktorowskie, październik 2010

To "dziecko" wywiera ogromny wpływ na życie człowieka i podejmowane przez niego decyzje. Wszelkie przeżycia emocjonalne (jak radość, smutek, strach, poczucie winy) i zmysłowe (np. seks) mają swe źródło i pamięć w podświadomości. Powodują one typowe odruchy, takie jak np. "to mi się podoba", "tego chcę", "tego nie chcę". Oczywiście, każdy odruch emocjonalny jest do pewnego stopnia kontrolowany przez świadomość. Nie można jednak "sobie" wytłumaczyć, że "tego nie chcę", gdy w istocie czuję, że "tego chcę".

Podstawowy zbiór emocji jest tworzony w podświadomości w pierwszych kilku latach życia człowieka przy udziale odziedziczonych genów i pozostaje na całe życie, wywierając na nie ogromny wpływ. To dlatego w dobrych, starych tradycjach chroni się dzieci w tym krytycznym okresie od wszelkich negatywnych emocji przez stworzenie im atmosfery bezpieczeństwa, spokoju, łagodności i radości. To są warunki do nabycia przez dzieci pewności siebie, zaufania do innych i empatii.

W związku z tym pojawia się ważne pytanie: na ile człowiek jest odpowiedzialny za swe postępowanie w życiu? Czy ma "wolną wolę"? Wszak psychiczny stereotyp człowieka, określany przez jego podświadomość, jest tworzony w pierwszych kilku latach życia człowieka całkowicie NIEZALEŻNIE od jego woli. Żaden człowiek swych rodziców (cech zakodowanych w odziedziczonych genach) ani swego wychowania nie wybiera. Wniosek stąd płynie taki, że człowiek ma OGRANICZONĄ "wolną wolę" czyli zdolność do kierowania swym życiem. Życie człowieka jest w tym sensie znacznie zdeterminowane. Oznacza to, że powinien on również ponosić ograniczoną odpowiedzialność za swe postępowanie w życiu. "Nie wiemy, co czynimy"...

Oczywiście człowiek ponosi odpowiedzialność za swe postępowanie w życiu pod względem prawnym i etycznym, ale pamiętajmy że psychiczny "motor" jego postępowania (podświadomość) jest narzucony każdemu człowiekowi bez jego woli i możliwości wyboru. Żadna religia nie może zmienić tego faktu.

Człowiek powinien w swym życiu doskonalić się wewnętrznie. Ale czy będzie tego chcieć, znowu zależy od podświadomości, od czynników zewnętrznych, splotu okoliczności. I oczywiście od decyzji podejmowanych świadomie, po namyśle. Tylko czy zawsze one przeważają? Warto przeczytać o psychoanalizie Freuda i jego "nieświadomości" (podświadomości).

Jest takie popularne powiedzenie: "życiem człowieka rządzą trzy namiętności: seks, władza i pieniądze". Jak się zastanowić, to nie jest takie głupie. Te "namiętności" są ulokowane w podświadomości. I "rządzą".

W wielu przypadkach ludzie przeżywają w życiu tragedie i porażki wynikające z nabytego "bagażu" podświadomości i konfliktów z celami określanymi w sferze świadomości. Czy tego "bagażu" nie można zmienić? Można, choć nie jest to łatwe zadanie. Trzeba skorzystać z pomocy psychologa lub nawet psychiatry. W tym celu wykorzystuje się wrażliwość "dziecka" na ból fizyczny i bodźce psychiczne. Na przykład poczucie winy może być "wymazane" przez odpowiednio do "przewinienia" dobraną pokutę, może nawet dotkliwą.

Bądźmy więc wyrozumiali. Dla innych i dla siebie (swego "dziecka").